Essays
In 'Voorbij links, midden en rechts. Formeren met samenwerkingsprofielen' heb ik een Coalitiezoeker ontwikkeld en uitgeprobeerd, voortbouwend op het onderzoek in de eerdere essays. Daarmee kan op een gestructureerde en transparantie manier worden onderzocht welke combinaties van partijen een stabiele en vruchtbare coalitie zouden kunnen opleveren die bij een groot deel van de samenleving voldoende draagvlak zou hebben. Door dit al vóór de verkiezingen te doen zou dat een snelle kabinetsformatie mogelijk kunnen maken. Uit de analyses komt een coalitie van CDA, GLPVDA, D66, VVD en eventueel VOLT naar voren als de beste kandidaat: alle samenwerkingsprofielen zijn aan boord, er is voldoende overlap tussen de partijprogramma's en er is een gezonde dynamiek tussen de partners. Door dat laatste kunnen ze het beste uit elkaar halen en een goede afweging maken tussen de verschillende belangen en perspectieven die in de samenleving aanwezig zijn.
De 'Quick scan samenwerkingsprofielen CDA, D66 en GLPVDA TK2025' bevat een snelle analyse van de verkiezingsprogramma's van CDA, D66 en GLPVDA voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2025. Hierin wordt gekeken of de samenwerkingsprofielen van deze partijen in 2025 zijn veranderd. Het profiel van het CDA is veranderd van een combinatie van 'gematigde eigenbemoeiers' en 'groepsgerichte samenwerkers' naar een combinatie van groepsgerichte samenwerkers en 'structuurgerichte samenwerkers'. D66 heeft het profiel van 'intrinsiek gemotiveerde samenwerkers' vervangen door een combinatie van groepsgerichte samenwerkers en structuurgerichte samenwerkers. Bij GLPVDA is het profiel veranderd van een combinatie van intrinsiek gemotiveerde samenwerkers en groepsgerichte samenwerkers naar een combinatie van groepsgerichte samenwerkers en structuurgerichte samenwerkers. Ondanks hun verschillende politieke kleur hebben ze dus dezelfde combinatie van twee samenwerkingsprofielen.
De 'Quick scan samenwerkingsprofielen BBB, PVV en NSC TK2025' geeft een snelle analyse van de verkiezingsprogramma's van BBB, PVV en NSC voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2025. Hierin wordt gekeken of de samenwerkingsprofielen van deze partijen in 2025 zijn veranderd. Het profiel van de BBB is veranderd van een combinatie van 'gematigde eigenbemoeiers' en 'groepsgerichte samenwerkers' naar een combinatie van 'hardline eigenbemoeiers' en 'structuurgerichte samenwerkers'. Het profiel van de PVV is nog steeds dat van hardline eigenbemoeiers maar dan nog nadrukkelijker dan in 2023. Het profiel van de NSC is onveranderd: een combinatie van gematigde eigenbemoeiers en structuurgerichte samenwerkers.
De 'Quick scan samenwerkingsprofiel VVD bij verkiezingen 2025' bevat een snelle analyse van het verkiezingsprogramma van de VVD voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2025. Daarin wordt gekeken of het samenwerkingsprofiel van de partij in 2025 is veranderd, waarbij wordt geconcludeerd dat de partij zich nog meer dan voorheen tot de 'gematigde eigenbemoeiers' schaart - maar op sommige punten ook wat opschuift richting de hardline eigenbemoeiers. Inspiratie voor het uitvoeren van deze analyses is de stelling dat het vermogen van Nederland om te komen tot vruchtbare maatschappelijke samenwerkingen de afgelopen jaren is afgenomen - terwijl herstel van het samenwerkingsvermogen superbelangrijk is om meer grip te krijgen op veel van de hedendaagse problemen èn om te zorgen dat de 'samenwerkingswinst' toeneemt zodat iedereen erop vooruit kan gaan.
Uiteraard zullen ook de programma's van een aantal andere partijen worden geanalyseerd naarmate die ook beschikbaar komen.
In 'Zijn wij allemaal gekoloniseerd door een tovenaarsleerling?' wordt op basis van het werk van Castells getoond hoe veel hedendaagse problemen en het breed gedeelde gevoel van onbehagen te maken lijken te hebben met de globalisering en de opkomst van de netwerksamenleving. Die processen hebben ons ontzettend veel gebracht aan nieuwe mogelijkheden en onze handelings- en keuzevrijheid enorm vergroot. Maar we zijn als mensheid gaandeweg wel de grip op deze processen kwijtgeraakt op een manier die lijkt op een kolonisatieproces - en lijken daarmee op de tovenaarsleerling uit het sprookje die uiteindelijk meegesleept wordt door de magie. Vervolgens worden deze processen geanalyseerd als 'collectieve interacties' waarbij een samenwerkingswinst ontstaat die meer is dan de som der delen en daarom leidt tot vragen over de verdeling van de lusten en de lasten van de interactie. En in essentie zijn dat vragen over de verdeling van de politieke, sociale en economische macht. Vanuit dat perspectief wordt vervolgens uitgewerkt hoe we de grip weer terug kunnen krijgen en wat we daarvoor zouden moeten doen op internationaal, nationaal en individueel niveau. Cruciaal is dat we intensiever zouden moeten gaan samenwerken èn die samenwerking beter moeten organiseren.
Het essay 'Samenwerkingsprofielen van politieke partijen' analyseert hoe politieke partijen zich bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 profileerden richting de vier soorten samenwerkers in de samenleving. Dit biedt verrassende inzichten in de achtergronden van de uitslagen, maar maakt ook de huidige maatschappelijke impasse begrijpelijker en biedt aanknopingspunten om uit die impasse te komen. Download het hieronder.
'Een frisse kijk op de zwevende kiezer' is een essay waarin een nieuw historisch perspectief wordt ontwikkeld op de opkomst van de zwevende kiezer. Bouwstenen voor dat perspectief zijn de complexiteitswetenschap en inzichten uit de gedragseconomie. Dit perspectief biedt nieuwe inzichten in de achtergronden van de zwevende kiezer en geeft handvaten voor wie de maatschappelijke fragmentatie en politieke polarisatie een halt wil toeroepen. Download het essay hieronder. Voor wie niet direct vijftig pagina's wil lezen is er ook een korte samenvatting beschikbaar.